αποσπάσματα

Το μαγαζί είχε γεμίσει καπνό και καυσαέριο. Τελευταία Παρασκευή του Ιουλίου κι εμείς είμασταν ακόμη εδώ, στην καρδιά της Αθήνας να συνηθίζουμε τον ιδρώτα στα ρούχα. Οι συζητήσεις μας ήτανε σπάνιες αλλά ωστόσο όλοι γι' αυτό έρχονταν, γιατί οι λίγες κουβέντες σπάγανε την μοναξιά τους. Εγώ καθόμουν στο μπαρ, έπαιζα λίγο με το κομπολόι, έπινα φρέντο εσπρέσσο με κανέλα και περίμενα να περάσει και η επόμενη εβδομάδα για να φύγω. Ακόμη δεν ήξερα αν θα 'ναι η Άννα στο νησί, είχα πει ότι θα πάω έτσι κι αλλιώς βέβαια. Τελικά ευτυχώς ήρθε. Δεν ξέρω τι σημασία είχε αυτό, μπορεί στο μέλλον να φανεί ότι εν τέλει δεν είχε καμία σημασία, αλλά στην ουσία για μένα είχε νόημα που την είδα, απλά και για το καλοκαίρι αυτό.

~

Η μόνη ώρα που μπορούσα να γράψω ήταν μετά τις δύο. Τη νύχτα η πόλη είναι ήσυχη, μόνο τη νύχτα, περίπου λίγο μετά τις δύο, είναι ήσυχη. Αυτό κρατάει μέχρι να εμφανιστούν οι πρώτες ακτίνες του ήλιου, τότε λίγος χρόνος μένει ακόμη κι ύστερα η ηρεμία σταματάει. Αν θες να γράψεις καλά λοιπόν μέσα σε αυτές τις ώρες, πρέπει να συγκεντρωθείς, να επιλέξεις τα φώτα, ίσως την μουσική, ένα καλό χαρτί και ένα μαύρο στυλό. Δύο μέχρι πέντε το πρωί είναι δηλαδή οι ώρες εργασίας μου, το πως κυλάει η υπόλοιπη μέρα είναι σχετικό και καμιά φορά αδιάφορο, αλλά αυτές οι τρεις ώρες πρέπει να εκτυλίσσονται με προσοχή. Καμία λέξη δεν πρέπει να είναι τυχαία και πάντα χρειάζεται να μένει χώρος για την σιωπή.

οι χιλιάδες ευχές μας

Πως θα γίνει να μην έρθει ο χειμώνας

και οι βροχές του μην ξεπλύνουν απ' το δέρμα μου τ' αλατι;

Υπήρχαν μέρες

που κάθε μας βήμα ήταν προσκύνημα στο χώμα που πατούσαμε.

Υπήρχαν νύχτες

που κάθε μελωδία ήταν ύμνος στην θάλασσα που αντικρύζαμε.

Τα κίτρινα φώτα που πέφτουν στο λιμάνι

είναι οι χιλιάδες ευχές μας που καθρεφτίζονται στο νερό.

Όσα λόγια δεν ειπώθηκαν

όσα χέρια δεν αγγίχτηκαν

όσα σώματα δεν μαύρισαν

είναι η υπόσχεσή μας για την επιστροφή.

Εκείνη την μπλε μπλούζα που φόραγα όταν σε πήρα απ' το λιμάνι

την ίδια είχα βάλει και την μέρα που τελικά έφυγα

δεν ξέρω αν θα το προσέξεις

αλλά πάλι αυτή θα φοράω όταν ξανασυναντηθούμε.

απ' τον αναρχικό αγώνα στην διάχυτη ποιητικότητα και πάλι πίσω

Δεν ξέρουμε αν ποτέ θα νικήσουμε οριστικά. Άλλωστε αυτό είναι σχετικό, αφού είναι απίθανο να εξαφανιστεί μέχρι και το τελευταίο ίχνος εξουσίας από την ανθρωπότητα, κι ακόμη κι αν αυτό συμβεί, ποτέ δεν θα μπορούσαμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα επανεμφάνισής της. Εν τέλει, νικάμε κάθε φορά που μία εξουσία πεθαίνει και πεθαίνουμε κάθε φορά που αυτή απλώνεται και ριζώνει. Η ζωή είναι κίνηση, ο αγώνας διαρκής και δίχως τέλος -αρχίζοντας από μέσα και καταλήγοντας προς τα έξω, έτσι και η Αναρχία ανθίζει τις στιγμές που αρνούμαστε να υπηρετήσουμε και αναλαμβάνουμε την ευθύνη της συμμετοχής μας στην ιστορία.

Η ζωή είναι αφηρημένη, αλλά όσο λειτουργεί η καρδιά μας, ο εγκέφαλός μας, οι πνεύμονες, η σπλήνα -όλα σε μια σχεδόν τέλεια ισορροπία- εμείς μπορούμε να είμαστε εδώ, να γράφουμε και να σχολιάζουμε. Μετά δεν ξέρουμε τί γίνεται και κανείς ποτέ δεν μας πώς ήταν. Μάθαμε από μικρά ότι το σύμπαν είναι άπειρο, αλλά ποτέ δεν αντιληφθήκαμε την οριακά μηδενική μας σημασία εντός του, όπως και ποτέ δεν συνειδητοποιήσαμε το μεγαλείο και την απέραντη αξία της ύπαρξής μας μες στον εκάστοτε παροδικό μικρόκοσμο που δημιουργείται κάθε στιγμή εκεί που βρισκόμαστε. Σε χίλια χρόνια μάλλον δεν θα μας θυμάται κανείς, κι αν τύχει να συμβεί, τότε σε εκατό χιλιάδες χρόνια -μια απειροελάχιστη στιγμή της αιωνιότητας- είναι βέβαιο πως δεν θα υπάρχει ίχνος μας επάνω στον πλανήτη.

Η μόνη ουσία είναι εδώ μπροστά μας, μες στην κάθε μέρα, που εμείς την αφήνουμε να περνάει χαμένη. Σε χίλια χρόνια κανείς δεν θα ξέρει ότι εχτές μπορεί να συμβάλλαμε να μειωθεί ο πόνος ενός ανθρώπου· όμως ο πόνος απαλύνθηκε και η ψυχή του ανθρώπου αλάφρυνε. Σε μερικούς μήνες, όταν θα μας έχει φάει η δουλειά και η καθημερινότητα, ίσως να μην θυμόμαστε καν τα συναισθήματα που νιώσαμε δυο-τρία φθινοπωρινά απογεύματα δίπλα στη θάλασσα· όμως τότε ίσως είχαμε βρει την αρμονία ακόμη κι αν δεν το γνωρίζαμε. Εν τέλει τίποτα από αυτά δεν θα μείνει στην ιστορία, αλλά ποιά ζωή είναι μάταιη όταν βρίσκεται ανάμεσα στην αναζήτηση της αρμονίας και στην συνεισφορά για την ελάττωση του πόνου;

Ο αναρχικός αγώνας δεν είναι καθήκον. Όποιος άνθρωπος σέβεται τον εαυτό του και παράλληλα δεν τον θεωρεί ανώτερο από μερικούς άλλους "άτυχους", είναι σαφές πως θα κατευθύνει συνεχώς την δράση του προς την εξάλειψη του κακού από τον κόσμο, το οποίο πιθανότατα ταυτίζεται με την εξουσία και τις ποικίλες αντανακλάσεις της. Ωστόσο, ένας κόσμος χωρίς πόνο θα ήταν αδιάφορος αν του έλειπε η ομορφιά. Μόνο η ομορφιά και η αρμονία κάνουν την ζωή μας ελκυστική ή και συναρπαστική. Μάλιστα, η ώρα για την ενεργή αναζήτησή τους, για την απόπειρα να εντοπιστούν και να βιωθούν με όλες μας τις αισθήσεις, δεν είναι η άφταστη στιγμή της εξαφάνισης και του τελευταίου ίχνους καταπίεσης απ' τον πλανήτη, είναι, αντίθετα, ακριβώς τώρα. Ταυτόχρονα.

πουλιά

Είμαστε πουλιά
μες στο μπετόν της αστικής φυλακής

που πετάνε

πετάνε

πετάνε

σκοντάφτουν επάνω στις κεραίες

και πέφτουν τσακισμένα

στον βούρκο της κοινωνίας.

Είμαστε πουλιά

σπουργίτια, χελιδόνια

που χρόνια τραγουδάνε

για τις χαρές του κόσμου

για τις πολύχρωμες πλαγιές

για τα σεντόνια που μοιράζονται οι άνθρωποι.

Είμαστε πουλιά

αετοί και γεράκια

τέτοια μας έκανε

ο γκρίζος ουρανός

κι η ξεχασμένη συνείδηση.

Είμαστε πουλιά

που ποτέ δεν ξεχνούν

κι έχουν τη μνήμη όπλο

για να πετούν στη νύχτα

γιατί δεν έχει απομείνει στον κόσμο

παρά νύχτα και ψέμα.

πρόχειρες σημειώσεις για το κράτος

Μιλώντας για το κράτος, οφείλουμε σίγουρα να απαντήσουμε σε τρία κεντρικά ζητήματα. Πρώτον, να αναφερθούμε στο σύγχρονο αστικό κράτος, στις καταπιέσεις που παράγει και συντηρεί και στις ολοκληρωτικές του τάσεις. Δεύτερον, να προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε τα μονοπάτια προς την κατάργηση του κράτους, τις επιλογές αγώνα που πιστεύουμε ότι πρέπει να ακολουθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Τρίτον, να περιγράψουμε μερικά στοιχεία της λειτουργίας μίας ακρατικής κοινωνίας, αναγνωρίζοντας την αδυναμία μας να γίνει αυτό με ακρίβεια λόγω της τεράστιας απόστασης που μας χωρίζει από αυτήν, θέλοντας ωστόσο να εντοπίσουμε ορισμένα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που θα μπορούν να αποτελέσουν μια βάση για τις μελλοντικές μας προσπάθειες, αλλά και για την οργάνωση των κοινοτήτων αγώνα και των οριζόντων δομών στο σήμερα.

(i) Το σύγχρονο Κράτος και η τάση του προς τον Ολοκληρωτισμό

Αναφορικά με το συγχρονο αστικό κράτος θα μπορούσαν να ειπωθούν πάρα πολλά, ωστόσο δεν θα επεκταθούμε ιδιαίτερα και θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε τα σημαντικότερα, κατά την γνώμη μας, σημεία.

Αρχικά, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι εντός της καπιταλιστικής εποχής, το κράτος αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στα χέρια της αστικής τάξης. Εκείνη είναι ο κύριος διαχειριστής του, από την έγκρισή της περνούν σχεδόν όλες οι λειτουργίες του και αυτή είναι που το χρησιμοποιεί ως έναν συντριπτικό βραχίωνα υπεράσπισης της κυριαρχίας της. Χωρίς να το δημιούργησε εκείνη, η αστική τάξη κατάφερε να πάρει στα χέρια της την διαχείριση του κράτους και παρ' όλο που η ίδια δεν αποτελεί ένα ενιαίο σώμα με απολύτως κοινά συμφέροντα και επιδιώξεις, ενώνεται και συμπορεύεται κάθε φορά που απειλείται η εξουσία της και, φυσικά, ο σύγχρονος κρατικός μηχανισμός αποτελεί ένα απ' τα ισχυρότερα όπλα της γι' αυτό τον σκοπό.

Ωστόσο, η άρχουσα τάξη και το κράτος δεν αρκούνται απλώς στο να αντιμετωπίζουν επιθετικά και συντριπτικά κάθε έμπρακτη αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους, αλλά προσπαθούν να καταστείλλουν ακόμη και την σκέψη για την ανατροπή τους, ακόμη και την πιθανότητα για έναν άλλο κόσμο. Επιχειρούν να πειθαρχήσουν σε απόλυτο βαθμό τον πληθυσμό, να σβήσουν ακόμη και την παραμικρή σπίθα άρνησης και εξέγερσης. Το κράτος πρέπει κάθε στιγμή να επιβεβαιώνει την απόλυτη κυριαρχία του, να διαχέει τον φόβο, να παρουσιάζει τον εαυτό του ως την μόνη βιώσιμη εναλλακτική, να καθορίζει και να περιφρουρεί τα πλαίσια της "νόμιμης δραστηριότητας", θέτοντάς τα με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πάντα κατ' ουσίαν ακίνδυνη για την εξουσία του.

Μέσα από το κράτος αλλά και από το καπιταλιστικό οικονομικό μοντέλο διαχέονται εντός της κοινωνίας οι εξουσιαστικές αλλά και οι αστικές αντιλήψεις/στάσεις, οδηγώντας έτσι σε μια πλατιά αναπαραγωγή καταπιεστικών συμπεριφορών μέσα στα πλαίσια του κοινωνικού ιστού. Εντοπίζουμε έτσι μια πλατιά διάχυση φαινομένων όπως ο ρατσισμός, το μπούλινγκ, η πατριαρχία, η ομοφοβία κ.α. Μια κοινωνία που αποδέχεται και ενσωματώνει τα πρότυπα της εξουσίας, προκαλώντας πόνο και απόγνωση σε εκατομμύρια καταπιεσμένα υποκείμενα, φυσικά και δεν είναι άμοιρη ευθυνών, ούτε αθώα. Ακόμη κι αν το σύγχρονο κρατικό-καπιταλιστικό σύμπλεγμα την ωθεί προς μία τέτοια εξουσιαστική κατεύθυνση, η υιοθέτηση τέτοιων στάσεων από διευρυμένα κοινωνικά κομμάτια είναι σίγουρα ένα προβληματικό γεγονός που πρέπει να αναγνωριστεί και να καταπολεμηθεί.

Τέλος, δεν θα μπορούσαμε σε καμία περίπτωση να παραλείψουμε ή να υποτιμήσουμε το γεγονός ότι το κράτος επιθυμεί τον απόλυτο έλεγχο του πληθυσμού, και γι' αυτό τον σκοπό χρησιμοποιεί όλα τα διαθέσιμα μέσα. Οι τελευταίες εξελίξεις στους χώρους της τεχνολογίας και της επιστήμης, σε συνδυασμό με την συνεχή καλλιέργεια της κοινωνικής αποστασιοποίησης και της ατομικής παραίτησης, λειαίνουν το έδαφος για την επικράτηση μίας παγκόσμιας δυστοπίας ολοκληρωτισμού. Και οι δύο κλάδοι είναι σε τεράστιο ποσοστό ελεγχόμενοι από την άρχουσα τάξη (λόγω και των υπέρογκων κεφαλαίων που απαιτούνται για την έρευνα πάνω σε αυτούς τους τομείς) και, πέρα από ορισμένες πράγματι χρήσιμες εφαρμογές που μπορεί να έχουν για τον άνθρωπο, χρησιμοποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό για τον έλεγχο και την καταστολή -υλική και ψυχική- του πληθυσμού. Το κράτος μας κλείδωσε στα σπίτια μας για πάνω από μισό χρόνο με πρόσχημα την υγεία μας, μας παρακολουθεί μέσω καμερών, δορυφόρων, εφαρμογών κλπ, μπορεί με ιδιαίτερη ευκολία να μάθει με ποιους κάνουμε παρέα, σε ποιά μέρη συχνάζουμε, τί μουσική ακούμε και άλλα πολλά μέσα από την παρουσία μας στο διαδίκτυο και, φυσικά, όλα αυτά "για την ασφάλειά μας".

Ο κίνδυνος μιας παγκόσμιας ολοκληρωτικής δυστοπίας ελέγχου όπου θα απουσιάζει κάθε φυσικότητα της ζωής είναι υπαρκτός και, μάλιστα, τα κράτη ωθούν συνεχώς τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση.

(ii) Σχόλια για την διαδρομή προς την κατάργηση του Κράτους

Μας ενδιαφέρει λοιπόν να δούμε πάνω σε ποιές βάσεις μπορεί να δομηθεί ο αντικρατικός αγώνας. Πώς θα αντισταθούμε στην επέλαση του κρατικού μηχανισμού και στην αποίκισή του πάνω σε κάθε πτυχή της ζωής και της καθημερινότητάς μας, ποιά μονοπάτια θα είναι πιο αποδοτικά στην διαδρομή που θέλουμε να χαράξουμε προς την ολική κατάργηση του κράτους.

Καταρχήν οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η διαφωνία μας με την χρήση εξουσιαστικών μοντέλων ή και κρατικών μηχανισμών που θεωρητικά θα ωφελήσουν την επαναστατική διαδικασία, δεν είναι η μη-αποτελεσματικότητά τους. Αυτή είναι άλλωστε συζητήσιμη και σίγουρα αφορά και μια κουβέντα περί του τί σημαίνει αποτελεσματικότητα, ποιός είναι ο τελικός μας στόχος, πώς κρίνουμε αν πορευόμαστε προς αυτόν ή όχι και, εν τέλει, ποιά μέσα είμαστε διατεθειμένοι να χρησιμοποιούμε. Ωστόσο, ουσιαστική και υπαρξιακή μας θέση είναι πως τα εξουσιαστικά μοντέλα αποτελούν εξ' ορισμού εχθρό μας και, συνεπώς, δεν γίνεται να είναι κομμάτι ενός απελευθερωτικού αγώνα ο οποίος μας εμπνέει να αφοσιωθούμε βαθιά στις γραμμές του. Δεν πιστεύουμε σε κάποιον τελεολογικό παράδεισο προς χάρη του οποίου αξίζει να θυσιάσουμε τις αξίες μας, αντιθέτως ισχυριζόμαστε ότι ο σκοπός μας είναι και τα μέσα μας, ότι ο αγώνας για την εξάλειψη της εξουσίας είναι μακρόσυρτος και επίπονος, ωστόσο μόνο μέσα από αυτόν αρχίζουν να ανθίζουν σταδιακά τα θεμέλια του ονείρου μας, κι επίσης, την ίδια στιγμή, ο αγώνας αυτός είναι εκείνος που δίνει ένα παραπάνω νόημα στην ζωή μας στο σήμερα, την κάνει πιο ολοκληρωμένη και πιο συναρπαστική.

Η κατάργηση του κράτους δεν γίνεται "σε μια μέρα" όπως υποστηρίζουν διάφοροι αναρχικοί, ούτε όμως "ξεκινά μετά την Επανάσταση" όπως ισχυρίζονται οι μαρξιστές-λενινιστές. Είναι αντίθετα, κατά την γνώμη μας, μία διαρκής διαδικασία που συμβαίνει πλατιά και διάχυτα μες στην κοινωνία για πολλά συνεχόμενα χρόνια, μέσα από ομάδες, πρωτοβουλίες ή δομές στη βάση της ελεύθερης οργάνωσης, αλλά και μέσα από την διαμόρφωση συνειδήσεων έτοιμων να στηρίξουν τις νέες μορφές συλλογικής διαχείρισης που προτείνουμε για τις κοινότητές μας, συνειδήσεων δηλαδή που με δυο λέξεις θα καλλιεργούν την ευθύνη και την συντροφικότητα. Η "αποκαθήλωση" του αστικού κράτους και η διάλυση της κυβέρνησης και των υπόλοιων θεσμών, είναι το τέλος της μακρόχρονης διαδικασίας της σταδιακής κατάργησης του κράτους, όχι η αρχή της.

Ως τότε, μπορούμε να πούμε πως αντιστεκόμαστε σθεναρά στον ολοκληρωτισμό, χτίζουμε τις δικές μας προτάσεις δουλεύοντας μεθοδικά για την διάχυσή τους, υπερασπιζόμαστε μαχητικά τις κατακτήσεις μας, συνεισφέρουμε στην απελευθέρωση συνειδήσεων κι έπειτα αξιολογούμε την πορεία μας και την αναπροσαρμόζουμε, πάντα προς αντικρατική κατεύθυνση και με απώτερο σκοπό την εξάλειψη της εξουσίας και την άνθιση μορφών ελεύθερης αλληλεπίδρασης μεταξύ των ατόμων.

(iii) Μερικά στοιχεία για την προστασία των μορφών συλλογικής οργάνωσης από την εμφάνιση στοιχείων εξουσίας και από την επιστροφή του κράτους

Οποιαδήποτε μορφή συλλογικής οργάνωσης κινδυνεύει να αποκτήσει εξουσιαστικά χαρακτηριστικά γι' αυτό πρέπει να βρεθούν οι τρόποι που θα περιφρουρείται ο οριζόντιος χαρακτήρας της. Παρακάτω σημειώνουμε μερικά εργαλεία που πιστεύουμε ότι συνεισφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση. Φυσικά, δεν αποτελούν παρά ενδεικτικά σχόλια και είναι αναγκαίο να εμπλουτιστούν και να αναλυθούν περαιτέρω, αντλώντας συμπεράσματα ιδίως μέσα από την πρακτική εμπειρία.

Ένα πρώτο αυτονόητο τέτοιο εργαλείο, είναι η ελευθερία έκφρασης και κριτικής. Μάλιστα, στόχος δεν πρέπει να είναι απλώς η μη-απαγόρευσή τους, αλλά και η δημιουργία ενός γόνιμου πεδίου ώστε το άτομο να νιώθει άνετα να μιλήσει και να εκφράσει προβληματισμούς.

Το επόμενο, πάλι αρκετά συνηθισμένο για αρκετές ομάδες-μορφές συλλογικής οργάνωσης, είναι η ανοιχτή δυνατότητα συμμετοχής κάθε ατόμου μέσω συγκεκριμένης διαδικασίας. Ακόμη κι αν αυτή η διαδικασία είναι πολύ αυστηρή και επιλεκτική, οποιαδήποτε μορφή συλλογικής οργάνωσης δεν θέλει να φλερτάρει με τον κίνδυνο να αποκτήσει εξουσιαστικά χαρακτηριστικά, είναι αναγκαίο να μην αποτελεί μία ερμητικά κλειστή κλίκα ειδικών. Κάθε άτομο πρέπει να μπορεί εν δυνάμει να συμμετέχει σε αυτήν, εφόσον φυσικά πληροί τα χαρακτηριστικά που έχουν τεθεί.

Το τρίτο εργαλείο που προτείνουμε, είναι η περιφρούρηση της μοναδικότητας του ατόμου. Ακόμη κι αν επιλέγει να θυσιαστεί για τον κοινό σκοπό, ακόμη κι αν θέλει να αφοσιωθεί στο συλλογικό όραμα, ποτέ και πουθενά το άτομο δεν πρέπει να εκμηδενίζεται. Δεν μπορούμε να απαξιώνουμε το σύγχρονο άτομο για χάρη μιας αόριστα μέλλουσας ιδανικής πραγματικότητας, αντιθέτως, η μοναδικότητα και η διαφορετικότητά του είναι ένα από τα λίγα στοιχεία που παραμένουν συγκλονιστικά στον κόσμο μας και ενισχύουν την διατήρηση της ομορφιάς. Αν χάσουμε την μοναδικότητά μας, αν εκμηδενιστεί η προσωπικότητά μας, χάνουμε την ζωή μας. Το κράτος θέλει την μη-σκέψη, την υποταγή, την ομογενοποίηση. Ο σεβασμός της μοναδικότητας του ατόμου αποτελεί ένα ισχυρό ανάχωμα στις πιθανότητες εμφάνισης εξουσιαστικών στοιχείων μέσα στις προσπάθειες συλλογικής οργάνωσης και τα όρια του καθενός πρέπει να γίνονται απολύτως σεβαστά από όλους τους υπόλοιπους.

Ένα τελευταίο αλλά καθοριστικό στοιχείο που θα αναφέρουμε, είναι η καλλιέργεια πνευματικής σύνδεσης. Για να διασφαλίζεται η μη-εμφάνιση της εξουσίας μέσα στις μορφές συλλογικής οργάνωσης, πέρα από ορισμένους συγκεκριμένους κανόνες ή οργανωτικά μέσα που μπορούμε να εφαρμόσουμε, σημαντικό ρόλο παίζει και η συνεχής ανάπτυξη και εμβάθυνση της επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της εκάστοτε ομάδας. Με αυτό τον τρόπο αφενός απλοποιείται το οργανωτικό μοντέλο που θα χρησιμοποιηθεί και, αφετέρου, δημιουργείται ένα έδαφος συμπόρευσης και εμπιστοσύνης κάτι που με την σειρά του οδηγεί σε ένα κλίμα συντροφικότητας, η οποία ίσως είναι η μεγαλύτερη εγγύηση για την μη-εμφάνιση της εξουσίας.

(iv) Επίλογος

Τη στιγμή που τα κράτη ολοένα και ισχυροποιούνται, μοιάζοντας με άτρωτες μηχανές έτοιμες να κατασπαράξουν καθετί στον πλανήτη, ο αντικρατικός αγώνας φαντάζει ονειροπόλημα. Ωστόσο, ακριβώς αντίθετα, θα λέγαμε πως αποτελεί αναγκαιότητα. Οι άνθρωποι έχουν σχηματίσει ελεύθερες κοινότητες και κοινωνίες πολλές φορές μες στην ιστορία τους, δεν αποτελεί καν ευχή η δημιουργία τέτοιων, είναι ήδη καταγεγραμμένο γεγονός. Η συνείδηση είναι η αφετηρία μας. Η συντροφικότητα είναι το μέσο και ο προορισμός μας, η οργάνωση το μεγάλο μας όπλο. Ο αντικρατικός αγώνας θα είναι μακρύς, χρονοβόρος και επίπονος, αλλά το αποτέλεσμα θα μας ανταμείψει και η σύγχρονη ιστορία θα αρχίσει να γράφεται για πρώτη φορά με πολύχρωμα γράμματα.

Δεν είναι όμως τόσο η επιθυμία μιας ουτοπίας που μας ωθεί στον αγώνα αυτόν, όσο ο φόβος και ο τρόμος της απουσίας του. Ένας κόσμος όπου το κράτος θα βασιλεύει σε κάθε πτυχή της κοινωνίας, σε κάθε σχέση ή επιλογή, σε κάθε κύτταρο και σκέψη του ανθρώπου, ένας τέτοιος κόσμος αποτελεί την απόλυτη κόλαση. Μες στις δυνατότητές μας είναι να μην φτάσουμε σε αυτή την βάρβαρη ματαιότητα. Ο αντικρατικός αγώνας είναι συνειδητός, επίμονος, αναγακαίος. Παραμένει φυσικά πάντα και απελευθερωτικός!

μεσογειακά ξωκκλήσια

  Παραπεταμένοι στην άτιμη Ευρώπη που πεθαίνει, χωρίς ομορφιά και φιλία, η πιο περήφανη φυλή, εμείς οι Μεσογειακοί ζούμε πάντα μέσα στο ίδιο φως. (...) Κουβαλάμε όλοι μέσα μας το κάτεργό μας, τα εγκλήματα και τα ρημάδια μας. Καθήκον μας όμως δεν είναι να τα εξαπολύσουμε στον κόσμο, αλλά να τα καταπολεμήσουμε σ' εμάς και στους άλλους. Η εξέγερση, ο αιώνιος πόθος να μην υποφέρουμε, αποτελεί ακόμη και σήμερα την αρχή αυτής της μάχης. Πηγή αληθινής ζωής, μας κρατά πάντα όρθιους μέσα στο άμορφο και μανιασμένο ρεύμα της ιστορίας. (...) Κι όμως, στην άκρη του σκότους, υπάρχει οπωσδήποτε ένα φως που το μαντεύουμε κιόλας και για το οποίο πρέπει να αγωνιστούμε μόνο και μόνο για να υπάρχει. Πέρα από τον μηδενισμό, εμείς όλοι, μέσα στα ερείπια, ετοιμάζουμε μιαν αναγέννηση. Μα λίγοι το ξέρουν. (...) Στο μεσημέρι της σκέψης, ο επαναστατημένος αρνείται έτσι τη θεότητα, για να συμμεριστεί τους κοινούς αγώνες και τη μοίρα όλων. Θα διαλέξουμε την Ιθάκη, την πιστή γη, την τολμηρή και λιτή σκέψη, την ξεκάθαρη δράση, τη γενναιοψυχία του ανθρώπου που ξέρει. Μέσα στο φως, ο κόσμος παραμένει η πρώτη και η τελευταία μας αγάπη. Τ' αδέλφια μας αναπνέουν κάτω από τον ίδιο ουρανό μ' εμάς, η δικαιοσύνη είναι ζωντανή. Τότε γεννιέται η παράξενη χαρά που βοηθά να ζούμε και να πεθαίνουμε και που για κανέναν λόγο δεν θ' αναβάλουμε πλέον για αργότερα. Πάνω στην πονεμένη γη υπάρχει η ακούραστη ήρα, η πικρή τροφή, ο δυνατός άνεμος που έρχεται από τη θάλασσα, η παλιά και η νέα αυγή. (...) Στο κορύφωμα της πιο μεγάλης έντασης θα ξεπηδήσει η ορμή ενός βέλους ευθύβολου με την πιο σταθερή κι ελεύθερη τροχιά.

(Αλμπέρ Καμύ, Ο επαναστατημένος άνθρωπος)

διαρκής αγώνας

Οι νοητικές μας αναπαραστάσεις και οι δυνατότητες του εγκεφάλου μας, δεν μπορούν να συλλάβουν πλήρως ούτε κάθε πτυχή της πραγματικότητας και του κόσμου, ούτε την ψυχή και το πνεύμα του λαού σε απόλυτο βαθμό, αλλά ούτε και να σχεδιάσουν ένα εγγυημένα νικηφόρο επαναστατικό πρόγραμμα ως την τελευταία λεπτομέρεια, ούτε να περιγράψουν διεξοδικά και σε κάθε σημείο της την “μετεπαναστατική κοινωνία”. Τέτοιες απόπειρες, λόγω του εγγενούς αδιεξόδου της φύσης τους, συχνά οδηγούν στο μπέρδεμα και στην παραίτηση, ή στην απομάκρυνση απ' την πραγματικότητα και στην εμμονή με τα νοητικά μας σκευάσματα.

Αντίθετα, προτείνουμε μία μέθοδο διαρκούς δράσης, μια βαθιά και υπαρξιακή επιλογή στράτευσης ενάντια στον αστικό κόσμο, έναν συνεχή ιερό πόλεμο για την εξάλειψη της εξουσίας. Έναν επαναστατικό αγώνα με προλεταριακές βάσεις και αναρχική κατεύθυνση, ο οποίος δεν θα έχει ημερομηνία λήξης, θα αρνείται αμετανόητα να αποδεχτεί την υποταγή, θα κινεί υπόγειες διεργασίες μες στην κοινωνία, θα πετυχαίνει υλικές νίκες για την εργατική τάξη, θα αναζητά αντιεξουσιαστικές κατευθύνσεις, θα επιτίθεται στον ολοκληρωτισμό, θα τολμά να ονειρεύεται, θα αποτελεί απελευθερωτική διαδικασία για τα άτομα που συμμετέχουν σε αυτόν και θα βρίσκεται σε πλήρη συνεννόηση και επαφή με τα ανυπότακτα τμήματα της εργατικής τάξης αλλά και με όλα τα καταπιεσμένα κομμάτια της κοινωνίας, όσον αφορά τα επόμενα βήματα και τις νέες μορφές που θα πρέπει να παίρνει.

∴

αναρχική συνείδηση

Αναρχική συνείδηση είναι η κουλτούρα και η στάση ζωής που πολεμάει συνεχώς την εξουσία, και καταρχήν αποφεύγει με κάθε τρόπο να αποτελεί πηγή καταπίεσης για τους γύρω. Η αναρχική συνείδηση αρνείται οποιαδήποτε άσκηση εξουσίας εκτός από εκείνη που στοχεύει στον εχθρό. Σημαίνει: προσπαθώ να λειτουργώ με ενσυναίσθηση, κάνω συνεχή αυτοκριτική, δεν επιβάλλομαι, δεν εκμεταλλεύομαι, δεν καταπιέζω. Συνεπώς, αληθινή αναρχική συνείδηση μπορεί να υπάρξει μόνο εντός της εργατικής τάξης και του λαού.

Αναρχική συνείδηση είναι η διάθεση του ατόμου να συλλογικοποιηθεί ανεβάζοντας το κοινό καλό της κοινότητας πάνω από την προσωπική του βολή. Η μοναδικότητα κάθε ατόμου ανθίζει μες την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία, όλοι και όλες μαζί εργάζονται συνειδητά για τον συλλογικό σκοπό, η ενεργή συμμετοχή στα ζητήματα της κοινότητας, αποτελεί τιμή, χαρά και αυτοπραγμάτωση.

Αναρχική συνείδηση σημαίνει συνέπεια και ευθύνη. Αναρχική συνείδηση σημαίνει μαχητική στάση ζωής απέναντι σε κάθε μορφής βαρβαρότητα, αλληλεγγύη ως το τέλος, αντίσταση στην απομάγευση της ζωής, πόλεμο σε κάθε μορφής εξουσία. Αναρχική συνείδηση σημαίνει συντροφικότητα.

χαμένοι

Χαμένοι στη μεθυστική καθημερινότητα, στο άπειρο του ονείρου, στο μαύρο της αβάσταχτης θλίψης που κρύβεται στα ουρλαχτά των κολασμένων και στις σιωπές των ψυχιατρείων, χαμένοι στο συνεχόμενο ταξίδι, στα όρη της συνείδησης και στα πελάγη της ελευθερίας, στη βία που επιστρέφεται στους κυρίαρχους, μα πιο πολύ στο ώριμο σμίλεμα που χτίζει ψυχές ανυπότακτες, αόρατους μαχητές στα σπλάχνα της Μηχανής, λύκους και λιοντάρια που δεν σ' αφήνουν να σκεφτείς να τ' αγγίξεις.

Μέσα απ' τη φωτιά της μητρόπολης, μέσα απ' τα μουχλιασμένα της τσιμέντα, κάνουμε κάλεσμα σε κάθε άτομο ξεχωριστά να ακούσει τα ένστικτά του, να τιμήσει τη μία ζωή που μας δίνεται, να μην ξεχάσει το μίσος του για την κάθε αδικία, να περάσει το σημείο χωρίς επιστροφή. Καμία ανακωχή με τον πολιτισμό του ελέγχου, άρνηση απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας. Αλληλεγγύη-εξέγερση.

Ποιός να μιλήσει για ουτοπίες, τη μέρα που το αστικό τέρας επελαύνει παντού και διαυρώνει κάθε ψυχή; Ένα πράγμα μας απομένει μόνο: ο καθημερινός σιωπηλός αγώνας για ζωή και ελευθερία. Εμάς δεν θα μας λιώσουν τα σίδερα του κράτους. Δεν θα σκεπάσει τις ζωές μας η παγωμένη νύχτα.

non serviam

Εμείς δεν θέλουμε να επιβληθούμε σε κανέναν. Άλλο θέλουμε: να σταματήσει η επέλαση του αστικού πολιτισμού, ο αργός θάνατος κάθε ομορφιάς, η σήψη του ανθρώπινου γένους. Θέλουμε να επανεφεύρουμε τη ζωή.

Θέλουμε να ξαναβρούμε τη χαρά της δημιουργικής εργασίας, την αξία των ανθρώπινων σχέσεων, τη μαγεία του απρόβλεπτου, την απλότητα της ηρεμίας, την επαφή με τη φύση, τη ζωντάνια του να ακολουθάμε τα όνειρά μας. Όλα αυτά όμως μοιάζουνε αόριστα μακρινά, σήμερα η θέση τους βρίσκεται βαθιά θαμμένη στα έγκατα της αστικής κόλασης. Και το μόνο μέρος που ίσως τα ανακαλύψουμε, είναι κάτω απ' τα συντρίμμια της καπιταλιστικής κοινωνίας.

Ας σταθούμε όμως στο εδώ και στο τώρα. Η καθημερινότητα στις σύγχρονες δυτικές μητροπόλεις (γι' αυτές μπορούμε να μιλήσουμε διότι αυτές έχουμε ζήσει), είναι κάπου ανάμεσα σε απέραντο ψυχιατρείο και μοντέρνα φυλακή. Οι όποιες στιγμές χαράς απλώς μας υπενθυμίζουν την ομορφιά της ύπαρξης, που ακόμη δεν έχει πλήρως εξοντωθεί. Δουλειά και πλήξη, ταξική εκμετάλλευση και αλλοτρίωση, κοινωνική αποσύνθεση και “όλοι εναντίον ολων”, καθημερινή εξουσία και επιβολή που αναπαράγονται μάλιστα και οριζόντια, διαλυμένες σχέσεις, άγχος, πίεση, φόβος, νεύρα, απόγνωση.

Να μην ξεχάσουμε όμως και τον ήχο από το βραδινό κλείσιμο των κελιών, τα ουρλιαχτά των ψυχιατρείων, τις μάνες που είδαν με τα μάτια τους τα παιδιά τους να πνίγονται στο Αιγαίο, τα τελευταία λεπτά πριν την αυτοκτονία, τα βιασμένα κορίτσια, τους παιδόφιλους που γίνανε υπουργοί, τα εκατομμύρια χάπια που καταναλώνονται καθημερινά γιατί για πολλούς αλλιώς δεν θα βγει η μέρα. Ναι λοιπόν, ΑΥΤΗ η κοινωνία πρέπει να καταστραφεί.

Άμεσο καθήκον όσων ακόμη καταφέρνουν και ως έναν βαθμό αντέχουνε, είναι να χτίσουν τους χώρους και τους χρόνους που θα εξασφαλίσουν, πρώτ' απ' όλα, μια ψυχική επιβίωση. Γιατί καθόλου δεν μπορούμε να προχωρήσουμε πιο πέρα, αν η ψυχολογία μας είναι κατεστραμμένη και το μυαλό μας βασανίζεται. Ο καπιταλισμός βρίσκεται στο στάδιο που προσπαθεί να αφανίσει ακόμη και την ιδέα της ανατροπής του, διαλύοντας τον ψυχισμό των ανθρώπων, κάνοντάς τους να δεχθούν την παραίτηση και την υποταγή ως λύτρωση.

Πρέπει να βρεθούμε, να δυναμώσουμε τις κοινότητές μας και τις σχέσεις μας, να φτιάξουμε μια συλλογική ασπίδα απέναντι στην επίθεση της αστικής επέλασης, έναν πόλο εντός της κοινωνίας, που θα αγκαλιάσει όλους όσους αυτός ο κόσμος τους σκοτώνει καθημερινά. Από τις αναρχικές δομές και τις δυναμικές παρεμβάσεις, ως τα πιο ανοιχτά εγχειρήματα και τις ταξικές αντιστάσεις, να οικοδομήσουμε ένα πολύμορφο πλέγμα άμυνας απέναντι, μεταξύ άλλων, στην αλλοτρίωση. Πώς; Ελεύθερα. Με σεβασμό, ευθύνη και ΟΡΓΑΝΩΣΗ. Αν κάποια στιγμή επιτευχθεί ο στόχος αυτός, τότε θα μπορούμε ασφαλέστερα να μιλήσουμε για τον πολλαπλασιασμό των πρακτικών μας και για τα επόμενα βήματα.

Η Αναρχία λοιπόν δεν είναι ούτε θεωρητική αναζήτηση, ούτε μια ταυτότητα κενή νοήματος. Είναι επιλογή συνείδησης και την ίδια στιγμή θέση μάχης. Είναι η ολική εναντίωση στον πολιτισμό του κέρδους και η περήφανη μεταφορά συνολικά της ύπαρξής μας από υπόδουλη στην αστική κυριαρχία, σε αμετανόητα εξεγερμένη. Είναι η απόφαση να υπερασπιστούμε την αξιοπρέπειά μας μέχρι τέλους, να μην αγνοήσουμε τον αβάσταχτο πόνο του κόσμου.

“Όσο κι αν βρέχει το χέρι του μες στο σκοτάδι
το χέρι του δεν μαυρίζει ποτέ. Το χέρι του
είναι αδιάβροχο στη νύχτα. Όταν θα φύγει
(γιατί όλοι φεύγουμε μια μέρα) θαρρώ θα μείνει
ένα γλυκύτατο χαμόγελο στον κόσμο ετούτον
που αδιάκοπα θα λέει «ναι» και πάλι «ναι»
σ’ όλες τις προαιώνιες διαψευσμένες ελπίδες.”

ΝΟΥΣ, ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑ, ΠΑΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ