αναρχική ιστορία

Σαν πολιτικό ρεύμα στο πέρασμα της Ιστορίας, ο Αναρχισμός έχει να επιδείξει ένα αξιόλογο έργο, αδυνατώντας ωστόσο να πρωταγωνιστήσει για μεγάλη διάρκεια. Ενώ οι επιρροές του ήταν πολύ έντονες, μεταξύ άλλων, σε αγροτικά κινήματα στην Λατινική Αμερική, στην επανάσταση στην Ισπανία το 1936 και στην Ουκρανία με το Μαχνοβίτικο κίνημα, δεν κατάφερε ούτε να επικρατήσει οριστικά σε κάποια από αυτές τις περιπτώσεις, ούτε καν να μακροημερεύσει. Γνώρισε την ήττα από τους εκάστοτε εχθρούς του και πνίγηκε στο αίμα.

Από την άλλη μεριά, αν οι αναρχικοί μπορούν να υπερηφανευτούν για ένα πράγμα, είναι ότι παρέμειναν ιδιαίτερα συνεπείς στις ιδέες και στις διακυρήξεις τους. Είναι ίσως, διαχρονικά, το μόνο αρκετά μαζικό κίνημα το οποίο δεν εξαπάτησε τον λαό. Δεν έδωσε ψευδείς υποσχέσεις, δεν απαρνήθηκε τις αξίες του για να κυριαρχήσει, δεν επιβλήθηκε ποτέ πάνω στις μάζες. Όποτε και για όσο άνθισε, αυτό συνέβει μέσα από τις ίδιες τις δημιουγικές δυνάμεις της κοινωνίας, μέσα από τα πιο μαχητικά και υγιή τμήματα της εργατικής τάξης και των υπόλοιπων φτωχών στρωμάτων. Εντέλει μπορεί ο Αναρχισμός να βυθίστηκε στις ανεπάρκειές του, τού πιστώνεται όμως ότι έμεινε αμετανόητα ειλικρινής.

Άλλωστε, η αναρχική επιρροή στην Ιστορία δεν περιορίζεται μόνο στις τελικά ηττημένες επαναστατικές εφόδους του παρελθόντος. Αντίθετα, διαχέεται μες στο κοινωνικό σώμα από την γέννησή της μέχρι σήμερα, ίσως και από την πρώτη φορά που κάποιος άνθρωπος αποφάσισε να πολεμήσει την εξουσία. Για να είμαστε όμως πιο συγκεκριμένοι, ας σταθούμε μόνο στην διάχυση των επιμέρους ιδεών που συγκροτούν τον Αναρχισμό ως πολιτικό ρεύμα και ας αφήσουμε προσωρινά την προαιώνια ιερή μάχη της Ελευθερίας ενάντια στην Εξουσία.

Βλέπουμε λοιπόν, για παράδειγμα, την αυτοοργάνωση να αγκαλιάζεται από αρκετά ευρεία κοινωνικά κομμάτια και να συγκροτούνται διάφορες πρωτοβουλίες στην βάση της αδιαμεσολάβητης και μη-θεσμικής οργάνωσης, χωρίς να έχουν επισήμως αναρχικό υπόβαθρο και πολλές φορές χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται ως τέτοιο. Από συσίτια γειτονιάς μέχρι αθλητικές ομάδες και από συνελεύσεις χωριών μέχρι πολιτιστικά στέκια, υφαίνεται ένα διάχυτο πέπλο που στην πράξη λειτουργεί κατ' ουσίαν με αναρχικούς όρους, χωρίς ποτέ αυτό να του έχει “επιβληθεί” από κάποια κεντρική αναρχική πολιτική οργάνωση και χωρίς καν να καταγράφεται στην “επίσημη” αναρχική ιστορία. Αντίστοιχα και με τις κολλεκτίβες εργασίας, όπου αρκετοί άνθρωποι πλέον επιλέγουν να σταματήσουν να δουλεύουν με κάποιο αφεντικό πάνω απ' το κεφάλι τους και στηρίζονται απόλυτα στις δικές τους δυνάμεις, ισότιμα και συνεργατικά, καλύπτωντας παράλληλα διάφορες κοινωνικές ανάγκες. Το ίδιο και με την προσπάθεια διαρκούς εσωτερικής βελτίωσης των ανθρώπων, την οποία περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο πολιτικό ρεύμα προωθεί η Αναρχία, με σκοπό την σταδιακή αποβολή των εξουσιαστικών μας χαρακτηριστικών, την ένωση με τον συνάνθρωπο, την ολοκλήρωσή της προσωπικότητάς μας, την καλλιέργεια των διάφορων ικανοτήτων μας.

Ο Αναρχισμός λοιπόν, παρ' όλες τις μεγάλες ήττες του, έχει μια πλούσια και πολύ αξιόλογη ιστορία ως πολιτικό επαναστατικό ρεύμα, αλλά η επιρροή του ούτε αρχίζει ούτε τελειώνει σε αυτό. Έχει καταφέρει να δυεισδήσει μέσα σε σημαντικά τμήματα του πληθυσμού λαμβάνοντας καθοριστικό ρόλο στις επιλογές τους, μεταβάλλοντας την κοινωνία με τρόπο υπόγειο και διάχυτο, αόρατο για την επίσημη ιστοριογραφία αλλά ουσιαστικό για τους ανθρώπους που αγγίζει.